Rekordy

Rekordy i ciekawostki

Najwyższy koń na świecie Najwyższym koniem na świecie był angielskiej rasy Shire. Mierzył 2,19 m i ważył ok. 1,5 tony. Od 1946 roku rekord wygląda na wciąż niepobity. Oryginalne imię konia brzmiało Samson, ale ze względu na wyjątkowy wzrost otrzymał imię Mamut.W kwietniowym "Świecie koni" (2007 r.) jest artykuł o wałachu rasy belgijskiej który został wzeszłym roku wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa jako największy żyjący koń na świecie. Radar (bo tak się ów koń nazywa) mierzy 202cm, waży 1059kg, dziennie spożywa 8kg pasz treściwych, 18 kg siana i wypija 75 litrów wody. Urodził się w 1998 roku w USA w stanie Iowa. Najmniejszy koń na świecie W Argentynie postanowiono wyhodować mikroskopijną rasę koni: los Fallabella. Rozmiar takiego konia to ok. 70 cm. Rekordowo niskim koniem był Calabacin (Kabaczek) wyhodowany w Carolina del Sur, w 1973 roku, który mierzył 35,5 cm. i ważył 9 kg. W 1996 roku przyszła na świat klacz Black Beauty, która mierzy 47 cm i waży 18,8 kg, jej właścicielem jest Donald Burleson z Kittrell, North Carolina, USA. Najwyższy skok świata Od 5 lutego 1949 roku nikt nie pobił tego rekordu: 2,47 cm. Tak wysoko skoczył Huaso pod chilijskim kapitanem Alberto Larriguilbel-Morales, w Santiago de Chile. Najdłuższy skok 25 kwietnia 1975 roku, w Johanesburgu, w Południowej Afryce Andres Ferreira wykonał skok o długości 8,40 metra. Wygląda na to, że do dziś jest to najdłuższy skok świata. Najstarszy koń W 1990 roku, w „Domu starości dla koni” Pech-Petit umarł koń o imieniu Neron. Miał 42 lata. W księdze rekordów zapisano, ze inny koń Old Billy zmarł w wieku 62 lat! (1760-1822) Najdłuższa podróż wierzchem 13 października 1984 roku para Emile Brager i Marie Roesle wyruszyli w najdłuższy rajd konny- przemierzyć obie Ameryki od Cabodede Hornos aż do Alaski- to bagatela 25.000 km! Ta niecodzienna przygoda zakończyła się w Faibanks, po 4 latach we wrześniu 1988 roku. Najszybszy koń Najwyższa zarejestrowana prędkość, jaką osiągnął koń to 69,6km/godz. w gonitwie na ćwierć mili w Meksyku 5 lutego 1945 r. Rekordzistą jest koń wyścigowy Big Rackett (Duża Rakieta).

Sprzęt jeździecki

SIODŁO

Siodło rozmieszcza ciężar ciała jeźdźca na koniu. Ułatwia także utrzymanie prawidłowego dosiadu. Wyróżniamy ,ze względu na budowę i użytkowanie, kilka rodzajów siodeł: ogólnoużytkowe, wyścigowe, skokowe, ujeżdżeniowe, myśliwskie, do polo, kowbojskie (kulbaka), damskie. Podstawą budowy każdego siodła jest terlica. Najczęściej wykonuje się ją z drewna, jednak coraz częściej wzmacnia się ją metalem, lub używa się tych z tworzywa sztucznego. Najwygodniejsze zarówno dla konia i jeźdźca są siodła wykonane ze skóry bydlęcej, bawolej, lub twardej skóry surowej. Na grzbiecie konia siodło przytrzymuje popręg. Jest to długi pas biegnący pod brzuchem zwierzęcia od prawych do lewych przystuł. Nogi jeźdźca znajdują oparcie w strzemionach zawieszonych przy siodle za pomocą puślisk. Ważne jest by dobrać odpowiedni rozmiar strzemion- w zbyt małych noga może się zaklinować, a w za dużych wpaść zbyt głęboko i również utknąć.

1.łęk przedni 2.łęk tylny 3.poduszki podbicia 4.popręg 5.strzemię 6.puślisko 7.tybinka 8.poduszka kolanowa 9.wycięcie przedniego łęku

OGŁOWIE

Ogłowie(uzda) pozwala panować nad koniem. Składa się z uździenicy z wodzami przypiętymi do kiełzna. Stosuje się kilka rodzajów kiełzn: wędzidło, munsztuk, pelham, wędzidło dźwigowe oraz uzdę bezwędźidłową- hakomore. Uzdy, podobnie jak siodła, są najlepsze kiedy wykonane ze skóry. Kiełzna są przeważnie ze stali szlachetnej, kauczuku, nylonu lub masy plastycznej.

Uzda z nachrapnikiem hanowerskim 1.wędzidło 2.wodze 3.rzemień policzkowy (policzko lewe) 4.policzko nachrapnika 5.nachrapnik 6.podbródek 7.podgardle 8.nagłówek 9.naczółek

Przykładowy sprzęt jeździecki:
 siodło    siodło Billego the Kida
toczek
wędzidła
 ogłowie

Imiona koni

A 

Azja Analogia Anarchia Afrodyta Amazonka Ambrozja Alabama Azeri Arabella Afera Arka Akahi Amfora Asturia Abeja Acordelli Antena Amanda Argentyna Adie Atena Alaska 



B 

Brygida Bryzeida Baśka Bakalia Batalia Ballada Birma Barka Bariera Bonitacja Boni Bondola Bryla Burza Bona Bryza Bajka Blue 





C 

Chrapka Celia Chimera Cegła Clover Czafra Celesta Carmen Cyganka 



D 

Dafne Daglezia Darika Delicja Dakota Danina Despotka Dumka Diana Dolorez Diana 



E 

Etiopia Endia Edeka Eureka Eskapada Erita Era Eva Ekspansja Evaf Erozja F Furia Fruzia Falla Fanta Francja Fraszka Figa First Lady Felicja Finezja Flawia Fabiola 



G 

Gracja Gruzia Galicja Garda Galaktyka Gerberka Gondola Gini Geneza 

H 

Haidi Hanza Hota Herezja Halna Hortensja Halka Huana Historia Harfa Hawajka Hermiona Hiszpania 



I 

Idea Igiełka Iskierka Izylda Inka Irma Itaka Igraszka 



J 

Jesika Jaskra Judyta Jemioła Julia Jagoda Jutrzenka 





K 

Kylie Kolia Klementynka Kasia Klara Kadencja Koperta Ksara Ketira Kora Korsa Klaudia Kaspopeja Kreta Konica Kasztanka Klasa 



L 

Lalka Linnet Lilia Lady Lukrecja Loteria Laguna Landra Latorość Lotka Luna Laskala Lolita Lawina 



M 

Mira Mgiełka Malina Mekka Makota Membrana Miła Malezja Mollie Malaga 

Koń w różnych językach Świata

POLSKI - koń 

HISZPAŃSKI - caballo 

NIEMIECKI - Pferd 

ANGIELSKI - horse 

BUŁGARSKI - koh 

FRANCUSKI - la cheval 

ROSYJSKI - ?Ó?a?b 

WŁOSKI - cavallo 

ALBAŃSKI - kali 

BASKIJSKI - zaldi 

BIAŁORUSKI - ???? 

BRETOŃSKI - marc’h 

BUŁGARSKI - ??? m 

CHIŃSKI - ? 

CHORWACKI - konj 

CYGAŃSKI - grast 

CZESKI - kůň 

DUŃSKI - hest 

GRECKI - ????? 

HOLENDERSKI - paard 

IRLANDZKI - capall 

ISLANDZKI - hestur 

JAPOŃSKI - ? 

KATALAŃSKI - cavall 

ŁACIŃSKI - equus 

LADIN - ciaval 

LITEWSKI - arklys 

ŁOTEWSKI - zirgs 

MACEDOŃSKI - ??? 

MALTAŃSKI - żiemel 

MANDŻURSKI - morin 

MOWERSKI - hest 

PORTUGALSKI - cavalo 

RUMUŃSKI - cal 

SARDYŃSKI - cubaddu 

SERBSKI - ??? 

SLOVIO - kon 

SŁOWACKI - kôň 

SŁOWEŃSKI - konj 

SZKOCKI - each 

SZWEDZKI - häst 

TURECKI - beygir 

UKRAIŃSKI - ???? 

WĘGIERSKI - ló

OCENA WIEKU KONIA - NA PODSTAWIE UZĘBIENIA

Konie żyją 20-30 lat. Wiek rozpoznaje się po siekaczach, których koń ma po 3 pary w  każdej szczęce (środkowe - cęgi, średniaki, zewnętrzne - okrajki). Pozostałe zęby  to 24 zęby trzonowe i 4 kły (klacze kłów nie mają). Nazwy koni w zależności od wieku: • Źrebię - młody koń poniżej 1 roku. • Filly - samica konia w wieku 1 - 3 lat. • Colt - samiec konia w wieku 1 - 3 lat. • Klacz - samica konia powyżej trzeciego roku życia. • Ogier - samiec konia powyżej trzeciego roku życia, zazwyczaj hodowany dla rozrodu.  Poniższa tabelka przedstawia cechy uzębienia w odpowiednim wieku konia. WIEK CECHY UZĘBIENIA 2,5 lat zamiana cęgów mlecznych na stałe (żółtawe  i bardziej podłużne) 5 lat rozpoczęcie ścierania rejestrów (zagłębień w  siekaczach) 8 lat rejestry siekaczy dolnych niewidoczne 11 lat rejestry siekaczy górnych niewidoczne 12 lat kształt zębów poprzeczno - owalny 12-18 kształt kształt zębów okrągły 18-24 kształt zębów trójkątny pow. 24 kształt zębów podłużnie owalny

HISTORIA UDOMOWIENIA KONI

"Milion lat przed narodzeniem człowieka pasły się na rozległych pustych równinach. Najpierw  poznały człowieka jako myśliwego, bo nim zaczął wykorzystywać je do pracy, zabijał dla mięsa.  Ich przymierze z człowiekiem do dziś jest kruche, bowiem strachu, który zasialiśmy w  ich sercach nie da się usunąć. Odkąd w neolicie człowiek po raz pierwszy dosiadł konia,  byli ludzie, którzy to rozumieli. Umieli wejrzeć w dusze zwierzęcia i zaleczyć jej rany.  Szeptali do niespokojnych uszu tajemnicze zaklęcia, nazywano ich więc zaklinaczami." Prawdopodobnie po epoce lodowcowej istniały w sumie cztery typy pierwotnych koni,  które dały początek wszystkim współczesnym rasom - od muskularnych koni pociągowych  do szybkich i smukłych wierzchowców wyścigowych.   Pierwsze relacje koń-człowiek nie miały w sobie nic poetyckiego: prawdopodobnie pierwotni  ludzie podążali za stadami koni, zabijając je dla pożywienia. I pewnie dość szybko człowiek  zorientował się, że podróżowanie na końskim grzbecie zapewnia większą szybkość i lepszy  punkt widzenia w czasie polowań. Przypuszcza się, że udomowienia konia dokonano  ostatecznie na Dalekim Wschodzie - prawdopodobnie uczynili to Chińczycy lub Hindusi.  Potem było już 'z górki' - w zasadzie wszystkie starożytne ludy Starego Świata  w mniejszym lub większym stopniu opanowały sztukę jeździecką. Jednak nie  wszędzie ta umiejętność była doceniana - w starożytnym Egipcie na przykład  konie wykorzystywano jako zwierzęta pociągowe, przydatne podczas wojny  i polowań, zaś jazdę konną uważano za coś nadającego się jedynie dla niewolników  i posługaczy. W innych krajach koń cieszył się jednak zasłużonym szacunkiem  i był bardzo cenionym zwierzęciem, o czym może świadczyć fakt, że z upodobaniem  wybijano jego wizerunek na monetach. Handel sprawił, że w miarę  ekspansji cywilizacji konie  rozpowszechniły się na całym  świecie. W końcu, za  sprawą hiszpańskiego  konkwistadora Ferdynanda  Corteza, trafiły też do Ameryki  - lądu, na którym istniały  przez miliony lat, lecz  nie dotrwały do czasów  współczesnych. Stado Corteza  liczyło zaledwie jedenaście ogierów, pięć klaczy i jednego niedorostka, ale to właśnie  z tych kilkunastu wytrzymałych koni zrodziły się sławne wielomilionowe stada mustangów.  Jazdę konną szybko opanowali Indianie, którzy przecież nie znali wcześniej koni i początkowo  nawet się ich bali. Odtąd mustang stał się nierozerwalnie związany z krajobrazem prerii  Ameryki Północnej. Choć słowo mestango oznacza po hiszpańsku dzikość, to jednak mustangi nie są właściwie  dzikimi końmi, lecz, podobnie jak francuskie konie Camargue czy australijskie Brumby - końmi  zdziczałymi, które raz udomowione przez człowieka, powróciły do życia na wolności. Jedynym  żyjącym do dziś prawdziwie dzikim koniem jest koń Przewalskiego (Equus przewalskii). Został  on odkryty w końcu ubiegłego stulecia przez rosyjskiego badacza, Nikołaja Przewalskiego.  Sądzi się, że koń ten pozostał niezmieniony od epoki lodowcowej. Niewielkie stada koni  Przewalskiego wciąż bytują w Azji Centralnej. Przez pewien czas sądzono, że koń ten  został już wytępiony w naturze i że aktualna populacja ogranicza się do  egzemplarzy przebywających w ogrodach zoologicznych. W wyniku intensywnych  działań fundacji na rzecz ochrony zagrożonych gatunków znowu można je podziwiać  pasące się na stepach Mongolii, jednak ich hodowla w zoo jest nadal ściśle ewidencjonowana.  Innym pierwotnym koniem był tarpan (Equus gmenali), swego czasu bardzo  pospolity w Europie, lecz bezpowrotnie wytrzebiony około roku 1880 (próbą  odzyskania tarpana jest wyhodowana w Polsce rasa konik polski).

EWOLUCJA

Konie nie zawsze przypominały tych pięknych stworzeń jakimi są obecnie. Trudno w to uwierzyć ale najstarszy przodek konia przypominał... lisa. Był to Eohippus żyjący 50 mln. lat temu. Dodam że jego nazwa po grecku oznacza "Koń Jurzenki", ale określenie "koń" jest tu użyte na wyrost. Najstarszy przodek konia, był małym ssakiem, nie mającym nawet kopyt - tak kojarzonych z końmi. Jego przednie łapy były zaopatrzone w cztery palce, a tylne tylko w trzy.

Szkielet przodka konia z kopalni Messel koło Darmstadt

Z biegiem czasu, lasy w których mieszkały dzikie prakoniki zaczęły zanikać i przekształcać się w rozległe stepy. Dlatego koniki musiały wytworzyć u siebie mocne zęby, zdolne do rozdrabniania stepowej trawy. Ponieważ rozległe puste przestrzenie nie mogły dać konikom praktycznie żadnego schronienia, musiały się one nauczyć szybko i sprawnie uciekać przed czyhającym wrogiem. Palce u kończyn koników stopniowo zanikały aż pozostał jeden - otozony grubą warstwą rogową. Wtedy też zaczęły się one łączyć w stada, by lepiej bronić siebie i młode.

Koniowate pojawiły się ok. 1 mln lat temu, natomiast do naturalnych warunków dostosowały się już ok. 0,5 mln lat przed pojawieniem się na ziemi człowieka.
I tak właśnie powstała (przez liczne formy pośrednie tj. Mesohippusy, Merychippusy i Philohippusy) rodzina koniowatych i jej najważniejszy dla koniarzy przedstawiciel - koń domowy. Zanim jednak udomowiono konia minęło wiele lat...
Ale to już zupełnie inna historia...

Wszystkie dzisiejsze rasy pochodzą od dwóch gatunków pierwotnych koni, których charakterystykę przedstawiam poniżej. Typ południowy
Występował na pustyniach północnej Afryki i południowej Azji. Szybki i podobny do konia arabskiego miał lekką budowę i jedwabistą sierść. Wystarczała mu mała ilość jedzenia. Typ północny
Występował na zimnych, pagórkowatych, lub górzystych częściach Europy oraz Azji. Jego sierść była gruba, nogi masywne. W jego dietę wchodziły trawy i krzewy. Podobny był do konia Przewalskiego oraz Exmoora.

Obecnie istnieje ok. 200 ras koni i kuców. W ich identyfikacji duże znaczenie ma barwa sierści, która jest uwarunkowana genetycznie. Występuje ok. 40 układów genetycznych, które decydują o ubarwieniu tych zwierząt. Oprócz tego rasy rozróżnia się po budowie (np. koń belgijski jest ciężki i ma 162-172 cm w kłębie; natomiast amerykański kuc szetlandzki ma zaledwie 112 cm). Każda rasa pochodzi z innej części świata.

Pierwsze konie

Przed około 60 milionami lat rozpoczęła się ewolucja dzisiejszego konia domowego. Zaczęła się ona w Ameryce Północnej od prastarego konia Eohippus ("koń jutrzenki"). Z tego niewielkiego, wielopalczastego, żywiacego się liśćmi mieszkańca lasów wykształciło się wiele następnych gatunków - przodków dzisiejszego konia.

 

Eohippus

Eohippus żył przed 60 do 40 milionami lat (w eocenie) w Ameryce Północnej i Eurazji. Było to zwierzę małe, mające od 25 d0 50 cm wysokości w kłębie. Przednie kończyny mieł jeszcze z pięcioma palcami, ale palec duży (czyli pirwszy), nie dotykał ziemi i znajdował się w stanie zaniku. Na kończynach tylnych natomiast występowały tylko trzy palce, dwa boczne były już bowiem w stanie szczątkowym, słabo widoczne spod skóry. Eohippus żył w lasach i żywił się liśćmi.

 

Miohippus (Mesohippus)

Miohippus żył przed 30 do 25 milionami lat (w epoce dolnego oligocenu) w Ameryce Północnej na terenach obecnych stanów Nebraska i Dakota. Miał od 60 do 90 cm wzrostu oraz trójpalczaste kończyny, z najsilniej rozwiniętym palcem środkowym. Przeobrażeniu uległy również inne części ciała. Kończyny uległy wydłużeniu, stawy kończyn przyjęły kształt bloków, uformowały się kopyta. Zmieniło się też uzębienie i kształt czaszki. Również Miohippus żył w lasach i żywił się liśćmi.

  

  

   

Merychippus

Merychippus rozwinął się przed 25 d0 11 milionami lat (miocen). Ponieważ w tym czasie wytworzyły się porośnięte trawą stepy, ten przodek konia domowego mógł już opuścić lasy i rozpocząć egzystencję w stepie. Merychippus był pierwszy zwierzęciem trawożernym, miał około 1 m wysokości w kłębie oraz kończyny zakończone przezroczystym palcem przechodzącym w twarde kopyto.

 

Pliohippus (plesippus)

Pliohippus żyłprzed okołó 6 milionami lat (w epoce górnego pliocenu) i wyglądem bardziej już przypominał dzisiejszego konia. Pliohippusa uznano za "prototyp" dzisiejszego konia. Pliohippus miał około 122 cm wysokości, był zwierzęciem jednopalczastym o kończynach zaopatrzonych w twarde kopyta i podobnie jak Merychippusżyjącym w stepie i żywiącym się trawą.

 

Equus

Dopiero przed 2 do 1 miliona lat, w drugiej połowie epoki lodowcowej, powstał z pliohippusa "prawdziwy" koń -Equus caballus (od łac. caballine = pochodzący od konia). Gatunek Equus wędrował między kontynentami polądowych mostach, które istniały, aż do końca epoki lodowcowej. Przywędrował z Ameryki Północnej i Południowej do Europy, Azji i Afryki. Dotarcie na kontynent Australijski było już niemożliwe ze względu na zniknięcie w tym czasie mostu lądowego łączącego ten kontynent z innymi.
Pod koniec epoki lodowcowej, prawdopodobnie wskutek zmian klimatycznych , Equus wymarł całkowicie w Ameryce, jednak przeżył on w Starym Świecie. Na kontynent amerykański powrócił razem z hiszpańskimi i portugalskimi zdobywcami w XVI wieku. Pod koniec XVIII wieku pierwsze konie dotarły przez Amerykę Poudniową do Australii.

Różnorodne warunki życia spowodowały powstanie a Starym Świecie wielu gatunków dzikiego konia, z których trzy uznano za przodków dzisiejszego konia domowego. Są to: koń leśny, dziki koń azjatycki (znany również jako koń Przewalskiego) i tarpan.
Badacze przypuszczają, że koń leśny zapoczątkował powstanie ras zimnokrwistych, a dzisiejsze konie gorącokrwiste, jak również kuce, powstały poprzez krzyżówki dzikiego konia azjatyckiego i tarpana.

Typy Pierwotne

Przed udomowieniem konia istniały 4 łatwo dające się rozróżnić typy pierwotne.

Kuc typu 1. (północny)

Było to zwierzę średniej wielkości, mocne, wysokości 120 cm, występujące na obszarze od Europy Północnej do wschodniej Azji. Warunki klimatyczne sprawiły, że zasiedliło także północną Hiszpanię, Irlandię i Azję Mniejszą.

Budowa ciała kuców północnych predystyngowała je do życia w klimacie zimnym i wilgotnym, o skromnej ilości pokarmu. Długa sierść miała barwę ciemnobrązową, rozjaśnioną w dole ciała, okolicach pyska i oczu. Silne, krótkie kończyny o mocnych stawach i twardych, małych kopytkach nosiły ciało w harmonijnym ruchu.

Za przedstawiciela kuca czystego typu 1 można uważać rasę Exmoor, gdyż ma wszystkie jego typowe cechy.

Kuc typu 2.

Miały one 140 -170 cm wysokości w kłębie, były bardziej masywne i mocniejsze niż kuce typu 1, ale o podobnej budowie ciała. Podobnie jak tamte przystosowane do skąpego pożywienia i surowego klimatu, były jednak mniej ruchliwe.
Umaszczenie było prawdopodobnie siwo brązowe lub brązowe z ciemną pręgą grzbietową i ciemnym pręgowaniem kończyn, a w zimie wyraźnie jaśniejsze lub zgoła białe.

Przedstawiciele tego typu są przypuszczalnie przodkami kuca jakuckiego i Highland. Koń Przewalskiego mógł być z nim blisko spokrewniony.

Koń typu 1.

Obszar występowania większego z dwóch typów koni południowych rozciągał się od Azji do Europy Południowej i Ameryki Północnej.

Siwo-brązowo- lub żółtawo bułana sierść była krótka i delikatna, gdyż nie musiała chronić konia przed ostrym klimatem. Często występowały cechy pierwotnego umaszczenia - ciemna pręga grzbietowa lub pręgowanie kończyn. Wzrost tych koni wynosił 140 - 160 cm, być może nawet więcej.

Charakterystyczni przedstawiciele tego typu to : koń berberyjski, kuc Sorraia i koń achał-tekiński.

Koń typu 2.

Ten mniejszy z dwóch typów koni osiągał w kłębie wysokość 120 cm. Jego zasięg obejmował całą strefę subtropikalną od Azji Południowej przez Bliski Wschód do Egiptu.

Koń typu 2 miał małą, suchą głowę, duże oczy i nozdrza oraz małe uszy. Głowę i szyję zwierze nosiło wysoko, stroma łopatka i poziomy zad umożliwiały mu szybki i wytrwały galop. Umaszczenie nie jest znane, ale prawdopodobnie było jasnobrązowe, bułane lub izabelowate.
Podczas wędrówek konie typu 2 spotykały się i krzyżowały z kucami typu 1, w rezultacie czego powstały tarpany.

Konie typu 2 uważa się za przodków ras orientalnych, a za względnie czystego ich przedstawiciela uznaje się kuca kaspijskiego.
http://www.konie.miscior.pl/